Jan Engelen

filosofie, exegese en theologie 

bijgewerkt 21 juni 2025

Preek voor 22 juni
in de kerk van de HH. Engelbewaarders in Badhoevedorp (10.30 u.)

Nieuw

Johannes weer opnieuw gelezen.
Zie eventueel de begeleidende tekst hiernaast.
Intussen ben ik studieus begonnen aan Jo 10.
Ik maak ook een 'verkorte versie', zeg maar 'wandelpaadjes' die niet alle aandacht vragen - al zul je steeds moeten meedenken.
Waar is Johannes op uit,
waarop 'focust' hij en hoe ziet hij dat?
Waarom ziet en zegt hij dat zoals geschreven staat?

Voor vragen, commentaren, opmerkingen, weerwoord en reacties, neem gerust contact met me op.
Mijn mailadres: jnngln#gmail.com. Verander # in @.
In de regel reageer ik snel.

19/9/24 Komende weken zal ik me op de eerste plaats bezig houden met de teksten uit Johannes die in een C-jaar tijdens de vieringen gelezen worden.

plattegrond van de site

een vernieuwde inleiding
voor wie kennis wil maken met 'de bijbel' begonnen 29-07-2023.

Bij het lezen van de teksten in deze vernieuwde inleiding geldt de volgende leesaanwijzing: Lees bij eerste lezing alleen de tekst. Sla de verwijzingen en voetnoten over. Die kun je raadplegen bij een tweede of latere lezing.
(Het is ermee als een oude stad: als je bij elke zijweg afslaat raak je snel het spoor bijster. Lees 'ter kennisname'. Wat belangrijk is komt vaker terug en ga je herkennen. Zo leer je 'een nieuwe wereld' kennen.)

Je vind hieronder als suggestie enkele titels die je binnen kunnen voeren.

- eerste inleiding: een weg.

- tweede inleiding: OT & NT, TeNaCh en het zogenoemde Nieuwe Testament.

- De eerste vijf boeken. De Torah. De nog nader uit te leggen zin: "Wij waren slaven in Egypte en Hij heeft ons bevrijd".

- Het boek Genesis. Ouverture. - Adam twee keer. -Beginverhalen, Genesis 1-12. - nav Genesis 2-11, 12: Naam maken; Abraham, Isaak en Jacob. - Juda - Jozef en zijn broers.

- Het boek Exodus.

- Het Evangelie, het Goede Verhaal vier keer. Eerste kennismaking.

Merkelbeek
Het niet meer bestaande klooster van Merkelbeek heeft voor mij van 1955-57 en 1965-67 een grote rol gespeeld. Twee keer twee jaar mocht ik daar leven, twee keer twee jaar, beginnend als 12 en eindigend als 23-jarige. Het oude kerkje in "Merkelbeek-beneden", was in die tijd opgenomen in het klooster, ongeveer als deel van de muur om het klooster heen. Het kerkje is nu het enige dat van het hele klooster-complex over is. Als een bemoedigend licht staat het op de berg dank zij de zorg van goede mensen. Zie de verwijzingen onder de foto.

.

Het karmelietenklooster in Merkelbeek
Zie ook Clemensdomein. Je vindt daar een schat aan actuele, maar ook aan historische foto's!

 

Deze site is continu in 'in onderhoud' en opbouw

Zeer aanbevelenswaardig is de rijke website van
Rudi van Moere

 

A1. Inleidingen bijbelse literatuur en bijbelteksten
A2. Johannes 7 (diss.)
A3. Ben Hemelsoet:
Teksten

 

B1. filosofie
B2. Emmanuel Levinas.
Vertaling van 'La trace de l'autre'. Een vertaling met uitleg
B3. Jacques Derrida,
Vertaling van 'La Pharmacie de Platon'
B4. Jean-Luc Nancy.
Vertalingen van : Visitatie, Christelijk schilderen; Wanneer de goden zich terugtrekken
Corpus (nog niet voltooid)

 

c. bijbelse theologie en praktijk: reflectie van velerlei aard.

d. inleidingen: aanwijzingen voor en suggesties naar de bijbelse literatuur. inleidend.
De tempel en de Messias

e. Reizen:

Jordanië,
Syrië 2007,
BaalbeK;
Chagall Museum Nice;

Ravenna :

Galla Placidia

San Vitale

San Apollinare Nuovo

San Apollinare in Classe

f. homeletica:

Zie ook de site van het Tijdschrift voor verkondiging
Zie ook Dominicanen Huisen

Het evangelie volgens Johannes
is in de geschiedenis van de meer wetenschappelijke lezing van de tekst vaak het meest "Griekse evangelie" genoemd. Daarnaast had en heeft die lezing van het Evangelie er in de loop der eeuwen zo goed als geen idee van hoe de Joodse leraren rond Mozes en de Profeten denken. "Wij" in de traditionele christelijke theologische scholen in de Westen vonden "dat Joodse denken" in de regel "onwetenschappelijk", en eigenlijk amateuristisch. Dat is en redelijk naieve benadering van de tekst. Misschien zit de vork anders aan de steel.

Voor mij is het zeker dat het Johannes-evangelie een door en door Joodse tekst is, geschreven voor mensen in een overwegend Joods denkende, aanvoelende wereld. De vraag is dan: wat wil de Jood Johannes met de ondergang van zijn vertrouwd Jerusalem vers in het geheugen, ons alsnog, na al die jaren vertellen over zijn Jerusalem en zijn Jezus. Wat wil hij na Mattheus, Marcus en Lucas nog toevoegen aan de verhalen over Jezus. Hoe is Johannes, als Jood "vertrouwd" met Moses en de Profeten, aangesproken door Jezus die naar de synagoge en de tempel van zijn dagen gaat om daar te leren. Ik heb over deze zaken beslist niet het laatste woord, maar ik kan wel de eerste tipjes van de sluier oplichten.

Van 23-26 oktober 2018, hebben we in 6 dagdelen een Studieconferentie gehouden over de Joodse Johannes en Zijn Verhaal in de Abdij van Onze Lieve Vrouw van Koningshoeve. Hier vindt u de begeleidende tekst.

 

Antonio de Messina 1430-1479
Palermo, Galleria Regionale della Sicilia

over namen, heiligen, feesten

Voor vragen en commentaren ben ik bereikbaar. Adres . Vervang # door @

Plein van Siena:
"de Samaritaanse"
In 2014 begonnen we met Genesis, in 2015 met Exodus.

Korte toelichtingen op de Bijbelteksten die in de zondagse liturgie gebruikt worden in het C-jaar (1924-25).   De hiernaast aangeboden tekst 'Johannes weer opnieuw gelezen' leest het Evangelie in fragmenten. Steeds worden stukjes uit de tekst gehaald en besproken, ingeleid, toegelicht. Nooit wordt een laatste woord gegeven. Ik wil de tekst ook niet uitleggen. Ik wil de lezer helpen dichter bij de tekst te komen door steeds tipjes van de sluiers op te lichten. ("Sluier", stof, weefsel. "Tekst" is afgeleid van het Latijnse textum, 'geweven', weefsel. Een tekst zou een weefsel zijn. Hij wordt ook zelden geschreven zoals hij gelezen zou kunnen worden, 'aan een stuk'. Jehudah Ashkenazy leerde ons rond 1968 op de KTHA bij teksten uit de traditie: "Elke zin is antwoord op een vraag. Bij elke zin moet je proberen te zoeken naar de vraag die er achter zit." Het wordt wel een lang lopend project.

laatste preken

Horen
De Annuntiatio van Pontormo
in de Santa Felicita, Florence.

Maria keert zich om.
Ze hoort.
Daarom draait ze haar hoofd.
Daar gebeurt wat.
meer over deze afbeelding

 

"Exegetische Sporen"
Als hoofdredacteur van het
Preektijdschrift Kerugma schrijf ik tussen 2007 en 2012 korte exegetische notities bij de lezingen en de psalm van de zondagen in het

A-jaar,
B-jaar en
C-jaar.

Register van belangrijke woorden

vindplaatsen voor Bijbelboeken, - namen, - plaatsen

Mijn recente boeken

Mijn eerdere publicaties kunt u gemakkelijk vinden via www.boekwinkeltjes.n

Register van bijbelteksten

Preken bij

preken bij zondagen in het A-jaar
preken bij zondagen in het B-jaar
preken bij zondagen in het C-jaar

recente preken

Genesis, een ouverture

bijbel - een inleiding

Torah - op weg naar een begin

evangelie volgens Mattheus

Het lijdensverhaal van Mattheüs

Mattheus

Marcus

Lucas

Johannes

 

BASISPLAN 2000, een plan dat nog net geprobeerd is en toen in de geschiedenis verdween. Ter kennisgeving. Zie eventueel ten geleide.

preken in Sint Jan de Doper in Amsterdam
2008-2015
c- jaar 2013

Marc Chagall - een vogeltje maar

Meer dan de moeite waard
bijbel en kultuur

-Waarom heet het volgend jaar 2025?

- Leren in de bijbelse taal is Lamad. De eerste letter is in het hebreeuws de grootste letter. Er zijn leraren die zeggen dat dit geen toeval is,

Wat is "het goede"?

Op reis met Johannes, een serie van 12 Radio-uitzendingen uit 1983

"Genesis 1" met leesaanwijzingen voor wie wil

Genesis:

Abraham,
eerste verhalen
Jacob en Esau
Jozef

Exodus 1 en 2
Exodus 3 vv
Deuteronomium

koningen
nog eens

Witte Donderdag 2015
een ander perspectief

Pasen 2015
overweging voor de paasnacht, bij Marcus

Het lijdensverhaal volgens Mattheüs is een sterke tekst. Daarom die indringende passiemuziek.
Wat schrijft Mattheüs en hoe doet hij dat, volg de link.

 

 

 

 

© Jan Engelen,
docent voor katechese in Amsterdam 1971-2007

curriculum

Sjema

 

webmaster (vervang # door @)

 

Bach Cantates


enigma: een kerstraadsel
Kerstmis

Willibrordvertaling on line

NBG-bijbel